grico: lingua, cultura, tradizioni nei brani grichi di Martano


Ettù, makà sulamènte es Martàna,	Εδώ, όχι μόνο εδώ στο Martano
a pedàcia, a pedàcia ...,	τα παιδιά, τα παιδιά ...
e mana e' ttos èddie na fàne ...	η μαμά δεν τους έδινε να φάνε...
Ikhe rèccie, rèccie afse krisàri, mplastràe,	Υπήρχαν " φρίσε " από κριθάρι, " φρίσε ", από κριθάρι, κακοφτιαγμένες
ka tòa a cìna ecì, pos kùne "a ntrame, comu se chiamane?".	που τότε εκείνα εκεί, πώς λέγονται τα εντόσθια, πώς λέγονται;
Tàntera. A tàntera io kalà,	Εντόσθια. Τα έντερα ήταν καλά,
tikàne, pùru lisària ekànnane.	όλα, ακόμη και τις πέτρες έκαναν.
Digerèane	πεπτάναν.
Digerèane, ndè digerèane	πεπτάναν, όχι " πεπτάναν ",
enn'ène pròbbio pròbbio ka ...	δεν είναι ακριβώς, ακριβώς που ...
Pos enna pùme?	Πώς πρέπει να πούμε;
Ikhe na pùme an àddho pràma.	Θα έπρεπε να πούμε κάτι άλλο.
Ce allòra ìse, ìse rècce pu ìone mplastràe,	Και τότε εκείνες, εκείνες οι " φρίσε " που ήταν άσχημα σχηματισμένες (κακοφτιαγμένες),
jakài, maleppèna,	γιατί, μόλις,
maleppèna stompùsane o sitari, o krisàri,	μόλις άλεθαν το σιτάρι, το κριθάρι,
allòra [de botta] ekànnane mian òria kkòtta	τότε αμέσως έκαναν ένα όμορφο ψήσιμο
ce cìo iò, en ìone fsomì sakùndu ...,	και αυτό ήταν, δεν ήταν ψωμί σαν (αυτό) ...,
[va bene] ka cìo pu t'àrtena e' plèo khìru ka cìo.	που αυτό που είναι τώρα είναι χειρότερο από εκείνο (του τότε).
O fsomì pu tròme àrtena anzi ce cìo quasi, quasi mas e ...	Το ψωμί που τρώμε τώρα μάλιστα και αυτό σχεδόν σχεδόν μας ...
An àddhin emèra mas embelenèfsane,	Την άλλη μέρα μας δηλητηρίασαν,
embelenèfsane mian nàve.	δηλητηρίασαν ένα πλοίο.
O t'ùfsere esù ka mbelèfsane	Το ήξερες ότι δηλητηρίασαν
mìan nàve sitàri?	ένα πλοίο (φορτωμένο) με κριθάρι;
Eh!	Ε, ε!
Apu cì ...	Από εκεί ...
Cio atti ... kanadà!	από τον Καναδά
Atto kànada! kànada, Amèrika ène, de!	Από τον Καναδά! Καναδά, Αμερική είναι, σωστά;
Nvelenàta ìrte.	Έφτασε δηλητηριασμένο (από την Αμερική)
O ka tèlan na fsofìsume òli,	Ή που ήθελαν να πεθάνουμε όλοι,
o ka depòi o vàddhune na mantenèfsi	Ή που το βάζουν για να διατηρήσουν
o sitàri, na mi kài ...	το σιτάρι, για να μην κάνει ...
Ka efsèrome!	Τι ξέρουμε!
Na mi kài tìpo, a ppràma fse ìu ène	Για να μην συμβεί τίποτα (να μην χαλάσει), ένα από αυτά είναι,
na mantenèfsi ène.	για να το κάνουν να διατηρηθεί το κάνουν.
Fatto stèi ka depòi cini ka ekànnune import,	Το γεγονός είναι ότι στη συνέχεια αυτοί που κάνουν εισαγωγές-εξαγωγές,
kànnun n'artì o sitàri ettù	φέρνουν το σιτάρι εδώ
ce kànnun na pài o dikò-ma ecistèa.	και κάνουν να πάει το δικό μας από εκείνα τα μέρη.
O dikòmma lèune ka e' ffelà.	Το δικό μας (σιτάρι) λένε ότι δεν φελά (αξίζει).
Elèune.	Λένε!
Elèune cìni ka e' ffelà,	Λένε αυτοί που δεν χρειάζεται,
ka e' kalò cìo, ce cìo	ότι είναι καλό αυτό (το δικό τους). Και αυτό
ce fèrnune ettù, ce o fèrnune	το φέρνουν εδώ και το εισάγουν
pùru markào, jakài markào	ακόμα και σε καλή τιμή, γιατί σε καλή τιμή
enna kàne, depòi,	πρέπει να το κάνουν (να το πουλήσουν), μετά,
depòi en èn èkhi kontròllu	μετά δεν υπάρχουν έλεγχοι
na dùne pos ène o fsomì.	για να δούνε πώς είναι το ψωμί.